کتاب ضد کتاب شعری است از فاضل نظری شاعر توانای معاصر که 51 غزل خود را در آن به چاپ رسانده است. این شاعر جوان ایرانی دایره واژگان غنیاش را با درونمایهای بسیار قوی ترکیب کرده است و با سبکی که در آن همزمان از شعرای کلاسیک و سبکی هندی پیروی میکند شعرهای خارق العادهای را خلق مینماید. هنگامی که اشعارش را میخوانید به مفاهیم سنتی زیادی در معنای آثارش پی میبرید که در لابلای آنها مضامینی نو را نیز به وجود آورده است. او پیش از انتشار ضد، سه گانه آتها، اقلیت و گریههای امپراطور را روانه بازار کرد. ضد که نام کتاب است از موجودی درون انسان که در واقع دشمنش به شمار میرود و آنجایی به دشمن انسان تبدیل میشود که قولهایش را فراموش میکند. آن هم به انسانی که عاشق است و صدای عشقش بلندتر از حد تصور.
شعرهای کتاب ضد، عشق امروزی را به تصویر میکشند نه عشقهایی که مربوط به سالهای دور باشند. همراه با هنر کم نظیر فاضل نظری در انتخاب قافیهها و ردیفها. شاید در حین خواندن کتاب مذکور و البته کتابهای دیگر فاضل نظری گاها ناامیدی یا کم امیدی را ببینید اما در عین حال رد کوچکی از خوش بینی هم میتوان در آنها متصور بود که به نظر ریشهاش در باورهای مذهبی است که متعلق به شخص خودش میباشد.
وی آنقدر زیبا نفس اماره انسان را در این اثر مورد خطاب قرار میدهد که نمیشود هر شعر او را چندین بار مطالعه نکرد و با آن نزیست. کتابی که بیش از 40 بار تجدید چاپ شده است علاوه بر اشاره کردن به دیدگاه کلی شاعر، ذهن خواننده را بسیار درگیر تنوع در تصاویری شاعرانه میکند. درونمایههای اصلی کتاب ضد، عشق، خودشناسی، مرگ و اجتماع هستند که دارای ظاهری نوین با هستهای سنتی میباشند. توصیف فاضل نظری در اوایل کتابش هم بسیار جالب و سحرآمیز است که ذره ذره مخاطب را به ادامه خواندن آن هل میدهد. توضیحی این چنین: من ضدی دارم، آنقدر فریبکار که آن را «خود» پنداشتهام، حالا من از خود برای تو شکایت آوردهام.
در ادامه میتوانید علاوه بر خلاصه کتاب متنی، به خلاصه صوتی کتاب ضد گوش دهید و آن را دانلود کنید:
فاضل نظری در تاریخ 10 شهریور سال 1358 در استان مرکزی در شهر خمین متولد شد. او استاد دانشگاه و همچنین مدیر عامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است. وی تحصیلاتش را علاوه بر خمین در شهر خوانسار هم ادامه داد و سپس برای ادامه تحصیل به تهران مهاجرت نمود. این نقل مکان که در سال 1376 صورت گرفت منجر به دریافت مدرک دکتری رشته مدیریت تولید و عملیات در دانشگاه شهید بهشتی شد. آثار او از پرتیراژترین آثار شعر معاصر فارسی میباشند و دلیل اصلی آن داشتن مخاطب بالا در میان اقشار مختلف مردم است. یعنی با کمی پرس و جو متوجه خواهید شد که پیر و جوان با علایق مختلف، مشترکا فاضل نظری را از شعرای محبوب خود میدانند.
ضد را باید افرادی بخوانند که با شعر انس میگیرند و همراهی با ابیات شعرها برایشان فقط یک تفریح نیست، بلکه ضرورتی است که زندگی را برایشان شیرینتر و آرامتر میکند. مخصوصا عدهای که کارهای بیدل دهلوی را دنبال کردهاند و میکنند و حالا قصد دارند با مضامینی نو و معاصر سبکی مشابه را تجربه نمایند و لذت بیشتری را نصیب خود کنند.
کتاب ضد دارای 112 صفحه میباشد که بخش بندی خاصی در آنها صورت نگرفته است بلکه 51 غزل، یک به یک پس از هم آمدهاند و خواننده با پایان هر کدام، خود را با مورد بعدی روبرو میبیند.
مرگ در قاموس ما از بی وفایی بهتر است
در قفس با دوست مردن، از رهایی بهتر است
قصه فرهاد، دنیا را گرفت ای پادشاه
دل به دست آوردن از کشور گشایی بهتر است
تشنگان مهر، محتاج ترحم نیستند
کوشش بیهوده در عشق از گدایی بهتر است
باشد ای عقل معاش اندیش، با معنای عشق
آشنایم کن ولی ناآشنایی بهتر است
فهم این رندی برای اهل معنا سخت نیست
دلبری خوب است اما دلربایی بهتر است
هر کسی را تاب دیدار سر زلف تو نیست
اینکه در آیینه گیسو میگشایی بهتر است
چشمم افتاد به چشم تو ولی خیره نماند
شعلهای بود که لرزید ولی جان نگرفت
شیرینی فراق کم از شور وصل نیست
گر عشق مقصد است خوشا لذت مسیر
با من که به چشم تو گرفتارم و محتاج
حرفی بزن ای قلب مرا برده به تاراج
ای موی پریشان تو دریای خروشان
بگذار مرا غرق کند این شب مواج
یک عمر دویدیم و به جایی نرسیدیم
یک آه کشیدیم و رسیدیم به معراج
ای کشته سوزانده بر باد سپرده
جز عشق نیاموختی از قصه حلاج
یک بار دگر کاش به ساحل برسانی
صندوقچهای را که رها گشته در امواج
زیبای من روزی که رفتی با خودم گفتم
چیزی که برنخواهد گشت زیبایی است
بیا که در شب گرداب زلف مواجت
به غیر گوشه چشم تو، ناخدایی نیست
بسکه آن لبخند سحر دلفریبی ساخته است
آدمی مثل من از دنیا به سیبی ساخته است
خاکیان بالاتر از افلاکیان میایستند
عشق از انسان، چه موجود غریبی ساخته است
دوستی در پیرهن دارم که با من دشمن است
اعتقاد از من برای من رقیبی ساخته است
زهر مینوشد و من شهد میپندارمش
عقل ظاهربین چه تردید عجیبی ساخته است
هر چه میبارد در این صحرا نمیروید گلی
چشم شور از من چه خاک بی نصیبی ساخته است
من دوای درد خود را میشناسم روزگار
از دل بیمار من، دیگر طبیبی ساخته است
این کتاب به خوبی نشان میدهد که فاضل نظری علاوه بر عشق، در بعضی ابیات، سری هم به مذهب، عرفان، فلسفه و حتی مسائل اجتماعی میزند و در وجوه مختلف خواننده را درگیر میکند. ساده گویی فاضل نظری باعث شده است که خیلیها بتوانند کتابهایش از جمله ضد را در لیست مطالعه روزمره خود قرار دهند و در بین شلوغی کارها و روزگار صنعتی که در آن گذران عمر میکنند، با عنصر خیالی که این شاعر چیره دست بکار میگیرد، همراه شوند و از ابیات درخشانش بهره مند شوند. تمثیلها و عباراتی که عامیانه هستند و در کتاب ضد هم نمونههایی از آنها مشهود میباشند بر قوت کار افزوده است و دست مخاطب را بسیار باز گذاشته.